Zadaniem elementów wyposażenia zawodnika jest pełnienie ochrony przed skutkami wypadków oraz wszelkich niebezpiecznych zdarzeń na torze, czy rajdowej trasie. Kombinezon, rękawice, obuwie, kask oraz zabezpieczenia w samochodzie typu klatka bezpieczeństwa czy system gaśniczy, chronią zawodnika przed urazami lub nawet utratą życia. Stosunkowo nowym elementem wyposażenia, którego wymóg posiadania został wprowadzony dopiero od 2011 roku w Rajdowych Samochodowych Mistrzostwach Polski oraz od 2012 roku w Rajdowym Pucharze Polski jest system HANS (Head And Neck Support).
System Hans to urządzenie zmniejszające prawdopodobieństwo urazów szyi oraz głowy, takich jak złamanie podstawy czaszki, czy urazów kręgosłupa, w razie czołowego zderzenia. Kołnierz w momencie uderzenia pochłania ponad 80% sił działających na szyję. Podczas czołowego zderzenia z przeszkodą, tułów trzymany jest przez pasy bezpieczeństwa, natomiast siła bezwładności działająca na głowę zostaje zrekompensowana przez szyję, kierując ją w przód, powodując wzrost ryzyka urazu kręgosłupa. Kołnierz trzymając głowę sprawia, że w momencie kolizji nie przekracza ona normalnego zakresu ruchów przegubowych układu mięśniowo-szkieletowego. Hans przymocowany do kasku przy pomocy pasków tworzy podporę na ramionach, która hamuje bezwładny ruch głową oraz rozkłada oddziaływającą siłę na znacznie bardziej wytrzymałe pod względem biologicznym części ciała, takie jak klatkę piersiową czy tułów. Konstrukcja Hansa pozwala użytkownikowi wykonywać praktycznie nieskrępowane ruchy głową. Dobrze zamontowany kołnierz nie ogranicza ruchów szyi.
Budowa kołnierza HANS
Przez wielu zawodników Hans nazywany jest potocznie „chomątem” ze względu na budowę w kształcie litery U oraz miejsce jego zakładania. Hans zakłada się wsuwając na szyję bezpośrednio za karkiem. Ramiona urządzenia leżą płasko wzdłuż górnej części klatki piersiowej, nad mięśniami piersiowymi. Hans mocuje się bezpośrednio do klipsów wbudowanych w kask z homologacją FIA, przy pomocy dwóch pasków o jednakowej długości. Klipsy montowane w kaskach standardowo posiadają formę zaczepów. Możliwe jest jednak wymienienie ich na klipsy M61 działające na zasadzie szybko złączki, z których uwolnienie kasku od kołnierza odbywa się poprzez pociągnięcia sznureczka. Zewnętrzna strona ramion Hansa, wyposażona jest w gumowe klipsy o wysokim współczynniku tarcia. W miejscu tym producenci stosują zagięcia (swego rodzaju „prowadnice”), których zadaniem jest poprawne ułożenie pasów bezpieczeństwa, zapobiegające ich zsuwaniu. Wyjątkiem są niektóre modele kołnierzy firmy Schroth np. model 30° Pro, który został wyposażony w autorski system SlipStop, cechujący się tym, że struktura pasków prowadzących, na których spoczywa pas bezpieczeństwa, jest swego rodzaju „tarką”, która zapobiega ruchom pasa na całej długości kołnierza. Wewnętrzna strona ramion Hansa posiada żelowe nakładki pokryte niepalnym Nomexem, które poprawiają komfort użytkowania. Podstawowe wersje Hansa wyprodukowane są z kompozytów połączonych z włóknem węglowym, natomiast wyższe modele wykonane są wyłącznie z karbonu, przez co ich waga może być ograniczona nawet do 494 gram (model HANS 30° Ultra Lite).
Stopień pochylenia Hansa
Pozycja siedząca zawodnika w wyścigach oraz rajdach jest różna, dlatego ważne jest, aby kołnierz Hans był dostosowany do formy sportu samochodowego. Kąt nachylenia 20 stopni rekomendowany jest dla zawodników rajdowych, ponieważ sylwetka kierowcy jest niemal wyprostowana. Odpowiednim modelem dla początkujących kierowców oraz zaawansowanych amatorów będzie HANS 20° III lub model Stand21 Club II. Kąt nachylenia 30 stopni występuje w bolidach jednomiejscowych lub w autach wyścigowych, gdzie zawodnik znajduje się w pozycji leżącej. Uniwersalnym rozwiązaniem dla zawodników biorących udział w rajdach oraz seriach wyścigowych jest kołnierz firmy Hans z możliwością 7-stopniowej regulacji kąta nachylenia ramion, od 20 stopni do nawet 40 stopni. Wybór pochylenia kołnierza jest bardzo istotny, gdyż jego nieprawidłowy dobór będzie skutkował odstawaniem urządzenia od klatki piersiowej zawodnika, a co za tym idzie nieprawidłowym działaniem. Kołnierze produkowane są w dwóch rozmiarach M oraz L, dzięki czemu każdy zawodnik może wyposażyć się w owe urządzenie, bez obaw o kłopoty z jego założeniem.
Elementy eksploatacyjne Hansa
Gdy dojdzie do ciężkiego uderzenia czołowego, a system Hans wzorowo przejmie siłę kinetyczna na siebie, warto przeprowadzić przegląd, który pozwoli nam stwierdzić czy któryś z elementów eksploatacyjnych Hansa nie uległ uszkodzeniu. Elementy takie jak zaczepy, klipsy, gąbki oraz paski są możliwe do samodzielnej wymiany, a ich zakup jest ogólnodostępny w sklepie Rallyshop. Poszczególni producenci umożliwiają przeprowadzenie specjalistycznej ekspertyzy, która oceni czy kołnierz odniósł dyskwalifikującego go z dalszego użytkowania zniszczenia.
„Kamizelki” Hans Hybrid
Nowoczesnym rozwiązaniem zapewniającym nie tylko trzymanie przy uderzeniach czołowych, ale i zarówno bocznych, jest kamizelka Hans Hybrid. Jej specjalnie zaprojektowana konstrukcja, zakładana bezpośrednio na kombinezon, jest w stanie zatrzymać bezwładność ciała kierującego się w prawą lub lewą stronę podczas uderzenia. Kołnierz ten nie ogranicza ruchów zawodnika oraz nie uciska obojczyków w trakcie jazdy z przypiętymi pasami. Wygodą tego rozwiązania jest to, iż kierowca nie musi zdejmować owego kołnierza w momencie wyjścia z samochodu. Zastosowanie Hybrydy nie wymusza na zawodniku stosowania pasów z przewężeniami. Waga hybrydy nie ma, aż tak dużego znaczenia, ponieważ jego masa rozkładana jest na całe ciało. Mimo to producent oferuje Hybrydę z „zagłówkiem” wykonanym z włókna węglowego (Hybrid Sport) oraz ultra lekkiego carbonu (Hybrid Pro Lite).