Systemy komunikacji to jedna z szybciej rozwijających się dziedzin w motorsporcie, a rozwój technologii sprawia, że nowości pojawiają się każdego roku w nowych katalogach producentów. W dobie technologicznego wyścigu zbrojeń, niezawodna komunikacja to podstawa, dlatego musimy być na bieżąco i szybko reagować na zmiany na rynku.
KOMUNIKACJA RAJDOWA
Mówimy tutaj o łączności załogi samochodu – kierowcy i pilota podczas pokonywania rajdowych odcinków. Komplet interkomu składa się w tym wypadku z dwóch zestawów słuchawkowych wbudowanych w kask oraz łączącej ich centralki zamontowanej w kokpicie pojazdu.
O tym z jakiego interkomu będziemy korzystać należy zdecydować na wczesnym etapie komplementowania sprzętu do startów, ponieważ o ile centralka to akcesorium, które możemy bez problemu zdemontować z pojazdu i wymienić na inną, o tyle zakup słuchawek nieodłącznie wiąże się z decyzją o wyborze kasku.
Najlepszą opcją jest bowiem zakup kasku z wmontowanym na gotowo zestawem słuchawkowym. Oczywiście zawsze można pokusić się o późniejsze dołożenie słuchawek, jeżeli kask pierwotnie nie był w nie wyposażony, ale zdecydowanie lepiej jak zestaw zamontowany jest fachowo na etapie produkcji.
Kompatybilność
Wybierając interkom (czy to kask czy centralkę) należy mieć na uwadze KOMPATYBILNOŚĆ poszczególnych elementów. Jeżeli w jednym czasie kompletujemy sprzęt dla całej załogi, nie powinno być problemu, ponieważ prawdopodobne wybierzemy zestaw jednego producenta, ale dokupując sprzęt osobno należy mieć na uwadze tabelkę zgodności wtyków poszczególnych producentów i serii interkomów między sobą.
Problem z kompatybilnością wiąże się z tym, że wtyki w kaskach i interkomach mogą być rozwiązane w dwojaki sposób. Przykładowo słuchawki montowane w kaskach Sparco mają zakończenie kabla z męską końcówką, kaski Stilo – żeńską. Dodatkowo same wtyki (jack) mogą mieć różny kształt (grubość i długość), mogą mieć też różnie rozłożone pierścienie i pierścienie izolujące.
Najpopularniejszym i najczęściej stosowanym, szczególnie w słuchawkach już wbudowanych w kaski, jest system NEXUS. Z tego samego rodzaju wtyków korzystają wszyscy producenci (w wyższych seriach swoich interkomów) – Stilo, Sparco, OMP, Bell czy Zeronoise, jedynie w razie potrzeby należy zastosować przejściówkę z wtyku męskiego na żeński lub odwrotnie.
Wybór słuchawek NEXUS zalecany jest również dla osób, które relatywnie często przesiadają się między pojazdami, przykładowo dla pilotów, którzy startują z różnymi kierowcami. Większość profesjonalnych załóg korzysta z centralek z tym rodzajem wtyków, więc jest większe prawdopodobieństwo, że będziemy mogli bez trudu podpiąć się do centralki.
Tańsze rozwiązania to budżetowe serie Sparco IS110, OMP B-Race, Stilo Trophy, Zeronoise Valiant, Terratrip Professional oraz Clubman. Korzystają one z cieńszych a dłuższych wtyków jack. Co do zasady nie ma też przejściówek między akcesoriami tej serii, a popularniejszymi NEXUSami. Jedynym wyjątkiem jest Terratrip, który faktycznie oferuje adaptery. Co ciekawe wtyki wyżej wymienionych serii wyglądają bardzo podobnie, ale możliwość mieszania mamy jedynie w wypadku Sparco IS110 z OMP B-Race oraz Zeronoise Valiant. Stilo Trophy oraz Terratrip mogą współpracować jedynie z urządzeniami tej samej serii.
Centralki
Każdy producent oferuje centralki (wzmacniacze) w kilku wersjach. Podstawowe urządzenia zgodnie z tym co opisaliśmy powyżej zwykle są kompatybilne jedynie w połączeniu z akcesoriami z tej samej serii, cechuje je podstawowa funkcjonalność w postaci przekazywania dźwięku między kierowcą a pilotem, a ze względu na korzystną cenę, zwykle wybierane są przez załogi startujące w amatorskich zawodach rajdowych.
Bardziej zaawansowane centralki, wyposażone we wtyki NEXUS dzielimy na bardziej podstawowe – analogowe oraz nowocześniejsze cyfrowe wzmacniacze. Zasada działania analogowych nie wyróżnia ich od podstawowych centralek z poprzedniego akapitu, niemniej bardziej zaawansowana redukcja szumów sprawiają, że dźwięk jest zdecydowanie czystszy. Analogowe urządzenia są jednak stopniowo zastępowane przez cyfrowe odpowiedniki, które w przeciwieństwie do nich przetwarzają dźwięk, transferując przez głośnik wyczyszczony ze wszelkich szumów głos kolegi z zespołu. Poniższy schemat prezentuje porównanie redukcji szumów w wypadku centralki analogowej i cyfrowej.
Dodatkowym atutem centralek cyfrowych jest kilka dodatkowych opcji wybudowanych w urządzenie, takich jak:
- moduł Bluetooth do podłączenia telefonu i rozmową z osobą spoza samochodu
- przyciski do odbierania i odrzucania rozmowy
- wybór trybu pracy – rajd/droga
- wybór rodzaju redukcji szumów
Nowością jest system łączności bezprzewodowej Stilo WL, gdzie centralka łączy się ze słuchawkami zamontowanymi w kasku za pośrednictwem Bluetooth. Tutaj zamiast kabla łączącego wzmacniacz z kaskami stosuje się w nich mały wtyk z modułem Bluetooth.
Słuchawki
Jak wspomnieliśmy na wstępie, interkom możemy zakupić już wmontowany w wyściółkę kasku. To rozwiązuje nam problem wyboru, pozostaje jedynie dobrać odpowiednią dla naszych potrzeb centralkę. Jeżeli natomiast mamy już kask, do którego chcemy zmontować słuchawki z mikrofonem, musimy wybrać preferowanego producenta, kompatybilną z centralką serię oraz dostosować je do budowy kasku. W wypadku kasków zamkniętych mikrofon mocowany jest za pomocą rzepu do części szczękowej skorupy, w wypadku kasków otwartych zamocowany jest na elastycznej sprężynce, którą w zależności od producenta mocujemy od wewnętrznej strony skorupy lub na zewnątrz kasku (Terratrip).
Niektóre kaski, jak Stilo, posiadają specjalne gniazda w skorupie kasku do montażu dedykowanych wtyków tego samego producenta. Należy też zwrócić uwagę jak wygląda w kasku miejsce gdzie będziemy mocować słuchawki, to jest czy znajdziemy przestrzeń na wygłuszające nauszniki czy możemy zastosować jedynie płaskie słuchawki mocowane za pomocą rzepu.
W razie jakichkolwiek wątpliwości proponujemy kontakt z obsługą, która pomoże dobrać odpowiednie akcesoria.
KOMUNIKACJA WYŚCIGOWA
Osobnym tematem jest łączność kierowcy lub załogi z parkiem maszyn. Komunikacja może być rozwiązana na kilka sposobów. Najprostszym sposobem jest łączność telefoniczna. Nie mówimy tutaj jednak o zastosowaniu standardowych słuchawek dołączonych do telefonu, ale komunikacji z użyciem słuchawek zamontowanych już w kasku, ale bazującej na łączności GSM.
Również tutaj jest na to kilka sposobów. Pierwszym i chyba najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie jednej ze wspomnianych wyżej cyfrowych centralek interkomu. W takim wypadku parujemy telefon z urządzeniem, rozmowę odebrać możemy naciskając przycisk rozmowy na centralce. Rozwiązanie to jest szczególnie przydatne dla załogi rajdowej, ponieważ nie trzeba dokupować dodatkowego akcesorium do komunikacji zewnętrznej. Stilo oferuje również centralkę, która ma wbudowany slot na kartę SIM oraz wyprowadzoną na dach antenę dla niezawodnej komunikacji (DG-30). W tym wypadku nie jest nawet potrzebne urządzenie GSM do parowania.
Drugim sposobem komunikacji jest łączność za pomocą radiotelefonów – krótkofalówek. Każdy producent oferuje własne systemy bazujące na tym rozwiązaniu. Najprostsze zestawy dla kierowcy składają się z radiotelefonu, adaptera łączącego kask z urządzeniem oraz dodatkowego kabla z przyciskiem PTT (Push To Talk). Trener/koordynator w parku maszyn ma taką samą krótkofalówkę. Bardziej zaawansowane zestawy mogą zawierać dodatkowo słuchawki wbudowane w nauszniki dla trenera.
Zasada działania takiego zestawu niczym nie rożni się od zwykłej łączności między dwoma krótkofalówkami – aby nadawać należy nacisnąć przycisk PTT. Niestety łączność radiowa na zalesionych terenach, czy na większych odległościach może być zawodna.
Trzecim sposobem, swoistą hybrydą dwóch powyższych rozwiązań jest komunikacja na zasadzie łączności telefonicznej, ale o cechach rozmowy przy użyciu krótkofalówek. Takie systemy oferują nam dwaj producenci – Stilo w zestawach Verbacom oraz Zeronoise Pit-Link.
U obu procentów zamiast centralki interkomu mamy w kokpicie mały moduł bluetooth łączący się z telefonem, w telefon musi być wyposażony również trener, który dodatkowo zakłada wygłuszające nauszniki z wbudowanym przyciskiem Bluetooth. Oby prowadzić rozmowę musimy nawiązać połączenie między obydwoma telefonami i pozostać na linii (w razie zerwania połączenia telefony same ponownie nawiążą połączenie). Rozmowa nie jest jednak prowadzona w sposób ciągły, ale jak przy radiotelefonach – dla nadawania trener naciska PTT, w wypadku kierowcy wystarczy mówić, jeżeli nie mówi do mikrofonu, nadawanie jest wygłuszone.
Stilo swoje zestawy Verbacom oferuje w 3 wersjach do wyboru – bazowy komunikujący jednego kierowcę z trenerem, ale można wybrać też opcję połączenia trenera z 2 samochodami na torze lub jednego kierowcy z trenerem i mechanikiem jednocześnie.
Zeronoise poza bazowym zestawem Pit-Link łączącym urządzenie GSM przez bluetooth oferuje też profesjonalną centralkę interkomu podobną do tych rajdowych ale o wyścigowej specyfikacji. Umożliwia ona nadawania za pomocą przycisku PTT lub automatycznie, w zależności od wyboru załogi.
