Homologacje to temat spędzający sen z powiek wielu zawodników. Brak jednej metki lub naklejki na którymś z elementów bezpieczeństwa zawodnika może spowodować duże kłopoty podczas odbioru technicznego. Temat nie jest prosty ze względu na niejednolitość homologacji. Właściwie każdy element wyposażenia lub dany rodzaj asortymentu ma swoje numery, a w wypadku niektórych elementów, jak kaski normy wydawane są przez różne instytucje. Do tego dochodzą kwestie obowiązywania czasowego danej normy oraz pilnowanie daty wygaśnięcia, jeżeli homologacja ma związek z datą produkcji danego elementu wyposażenia.
O homologacjach wspominaliśmy w każdym z omawianych wcześniej poradników, tutaj podsumujemy sobie wszystkie informacje o aktualnie obowiązujących normach. Ze względu na znaczące różnice w normach pomiędzy większością sportów samochodowych, a kartingiem podzieliśmy tekst na takie dwa działy.
SPORTY SAMOCHODOWE
Niepalna odzież
Wyposażenie osobiste (kombinezony, buty, rękawice, bielizna) w wypadku sportów samochodowych podlega tym samym rygorom i każdy z tych elementów ma taki sam rodzaj homologacji – FIA 8856.
Wciąż obowiązującą, chociaż powoli wycofywaną normą jest FIA 8856-2000. Ma ona wygasnąć do końca 2027 roku, dlatego od sezonu 2028 stroje zgodne z tą normą nie będą już honorowane w profesjonalnym ściganiu. Dodatkowo należy mieć na uwadze jaka jest data produkcji stroju, ponieważ w 2015 roku wprowadzono dodatkowe zabezpieczenie przed podróbkami w postaci hologramów naszywanych na stroje (także buty i rękawice). Dlatego stroje zgodne z FIA 8856-2000, ale pozbawione hologramu, od końca 2022 roku nie są honorowane w profesjonalnych zawodach, mimo wciąż ważnej homologacji.
Nowsza norma FIA 8856-2018 wprowadziła pewne novum w postaci daty ważności stroju, która wynosi 10 lat od momentu produkcji (wcześniej stroje nie miały terminu ważności). W obecnej chwili nowo powstałe stroje produkowane są już jedynie zgodnie z nową normą, dlatego starsze naturalnie zostaną wyparte.
Fotele
Aktualnie obowiązują 3 homologacje dotyczące foteli. Najpopularniejsza i już stosunkowo długo obowiązująca norma to FIA 8855-1999. Znakomita większość foteli dostępnych aktualnie na rynku posiada właśnie tą homologację. Spotkamy wśród nich zarówno fotele o konstrukcji rurkowej, odlewy z włókien szklanych aż po wytrzymałe konstrukcje z włókien węglowych. Pełna lista foteli zgodnych z tą normą, wraz z datą ważności danej homologacji, znajduje się na liście technicznej FIA numer 12 (wszystkie listy techniczne dostępne są na stronie https://www.fia.com/regulation/category/761). Fotel wykonany zgodnie z homologacją 8855-1999 ma 5 letni okres „ważności” liczony od końca roku, w którym został wyprodukowany.
Kolejna homologacja FIA 8855-2021, jest stosunkowo nową normą, na co wskazują ostatnie 4 cyfry w numerze oznaczające rok wydania. Na dzień dzisiejszy (2022) jedynie kilka foteli zostało zatwierdzonych zgodnie z nową normą (znajdują się one na liście technicznej FIA numer 91), ale sukcesywnie pojawiać się będą nowe, które naturalnie wyprą z rynku opisywane wyżej fotele ze starszą homologacją, aż do jej wygaśnięcia w 2027 roku. Tutaj dla odmiany fotele mają już 10-letni okres dopuszczenia do użytku od momentu produkcji. Fotele 8855-2021 oczywiście poddawane są bardziej restrykcyjnym testom bezpieczeństwa, muszą przejść testy zderzeniowe i próby zgnieceń o większej sile niż starsza generacja foteli.
Trzecia homologacja FIA 8862-2009 to norma dla „zaawansowanych foteli”. Ze względu na ekstremalną wytrzymałość i bezpieczeństwo jakie zapewniają, stosowane są jedynie w najwyższych seriach wyścigowych i rajdowych. Fotele zgodne z normą 8862 bez wyjątku posiadają skorupy wykonane z włókien węglowych (carbonu), rozbudowaną sekcję ochrony głowy, specjalne obligatoryjne mocowania, a ich cena zaczyna się od około 20 tysięcy złotych.
Pasy FIA
Homologacja, która dopuszcza pasy do zastosowania w profesjonalnym motorsporcie ma numer FIA 8853. Najnowsza rewizja to ta z 2016 roku (FIA 8853-2016).
Do końca 2022 roku można było stosować pasy zgodne ze starszą normą FIA 8853-98, dalej bo aż do 2032 roku będą jeszcze produkowane pasy 4-punktowe z tą homologacją, niemniej ze względu na przepisy FIA opisane w załączniku J do Międzynarodowego Kodeksu Sportowego zastosowanie znajdą jedynie w imprezach amatorskich, względnie w mniej prestiżowych seriach gdzie wyposażenie zgodne z najnowszymi normami jest jedynie zalecane.
Kaski
Federacja samochodowa FIA poza własnymi normami respektuje również homologacje innych instytutów odpowiedzialnych za dopuszczenie produktów do użytku w motorsporcie.
Najważniejszy z nich to Snell Memorial Foundation. Zgodnie z listą techniczną numer 25 (do wglądu na stronie FIA) aktualne na dzień dzisiejszy homologacje to:
- FIA 8859-2015 – najpopularniejsze dopuszczenie do sportu spotykane już w podstawowych modelach kasków. Aktualnie norma nie ma terminu wygaśnięcia.
- FIA 8860-2010 – homologacje z serii 8860 to normy dla zaawansowanych kasków przechodzących najbardziej restrykcyjne testy bezpieczeństwa. Kaski te wymagane są od kierowców startujących w najwyższych seriach rajdowych czy wyścigowych, obligatoryjnie stosowane też przez kierowców wciągniętych na listy priorytetowe FIA. Norma z 2010 roku wygasa z końcem 2028 roku
- FIA 8860-2018 i 8860-2018-ABP to nowsze rewizje wyżej opisanej homologacji dla zaawansowanych kasków. Na dzień dzisiejszy, bez terminu wygaśnięcia.
- Snell SA2020 – homologacja uznawana przez FIA, aktualnie bez terminu wygaśnięcia. Snell aktualizuje swoje homologacje co 5 lat, wciąż na rynku możemy spotkać kaski zgodne z normą SA 2010 oraz SA 2015, obie ważne do końca 2023 roku. W wypadku normy Snell SA 2015, w większości wypadków kaski otrzymywały dwa certyfikaty – Snell właśnie oraz drugą FIA 8859-2015. Ponieważ norma FIA nie ma terminu wygaśnięcia, kaski te dalej będą mogły być używane po sezonie 2023.
W przeciwieństwie do większości innych akcesoriów, kaski nie mają „terminu ważności” powiązanego z ich datą produkcji, niemniej ze względu na często zmieniające się normy, które zastępują starsze, nie można powiedzieć, że kask będziemy używać bezterminowo. Zwykle po 2-3 sezonach należy sprawdzić jaką datę wygaśnięcia ma homologacja kasku.
Kołnierze ochronne FHR
Wszystkie akcesoria związane z kołnierzami ochronnymi HANS i Hybrid, czyli zarówno same kołnierze, ale też paski do nich czy klipsy w kaskach posiadają ten sam numer homologacji FIA 8858-2010. Akcesoria te nie mają terminu ważności zależnego od daty produkcji, o dopuszczeniu do zawodów decyduje „kondycja” urządzenia oraz to czy nie uczestniczył wcześniej w jakimś wypadku.
KARTING
Kombinezony
Kombinezony kartingowe wykonywane są zgodnie z jedyną obowiązującą normą CIK-FIA 2013 Level 2, „ważność stroju” to 5 lat od chwili produkcji. Odpowiednia naszywka informująca o tej dacie znajduje się na tylnej części kołnierzyka.
Bielizna w kartingu nie posiada swojej normy, można używać „cywilną” odzież lub kartingową bieliznę termiczną.
Buty, rękawice
W przeciwieństwie do zawodów samochodowych również te elementy stroju nie posiadają swojego numer homologacji. Jedyny wymóg to wysoka cholewka w wypadku butów oraz odpowiednio długa budowa rękawic, które mają chronić narażone na uszkodzenia kostki nóg i nadgarstki.
Z tego powodu nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w kartingu używać profesjonalnych rękawic czy butów z homologacjami FIA.
Kaski
Dla kierowców poniżej 15 r.ż. obowiązujące homologacje to CMR – CMR2007 oraz CMR2016, aktualnie równoważne i obie bez terminu wygaśnięcia. Kaski te charakteryzują się zdecydowanie mniejszymi skorupami i masą własną niż dorosłe odpowiedniki, aby nie nadwyrężać kręgów szyjnych młodych kierowców.
Młodzież powyżej 15 r.ż. oraz osoby dorosłe dalej mogą używać kasków z homologacją CMR (jedynym ograniczeniem będzie rozmiar, ponieważ kaski raczej dedykowane są dla młodzieży i dzieci o małych głowach). Poza tym dopuszcza się stosowanie „dorosłej” kartingowej homologacji Snell K2010, K2015, K2020 (wszystkie trzy dalej ważne), oraz opisanych wcześniej homologacji FIA i Snell, używanych w sportach samochodowych!
Kamizelki
Jednym z najbardziej narażonych na stłuczenia części ciała zawodników startujących w kartingu to żebra. Z tego powodu wprowadzono stosunkowo nową normę dla kamizelek ochronnych – FIA 8870-2018.
